Boşanma Nedenleri ve Boşanma Davası Sonucunda Talep Edilebilinecek Kalemler

Boşanma nedenleri genel ve özel nedenler olarak ikiye ayrılır. Özel nedenler aşağıdaki sayılmıştır:

• TMK 161  Zina sebebi ile boşanma,

• TMK 162 Hayata kast pek kötü veya onur kırıcı muamele,

• TMK 163 Küçük düşürücü suç veya suç işleme kastı ile haysiyetsiz yaşam sürme,

• TMK 164 Terk sebebi ile boşanma davaları,

• TMK 165 Akıl hastalığı sebebi ile boşanma davaları,

 Genel Boşanma nedenleri ise aşağıdaki sayılmıştır:

• TMK 166 Evlilik birliğinin temelinden sarsılması,

• TMK 170 ve 172 Ayrılık süresinin bitimi halinde evlilik birliğinin sona ermesi.

ÖZEL BOŞANMA NEDENLERİ

• TMK 161 EŞİN ZİNASI SEBEBİ İLE BOŞANMA

Dava açma hakkı sebebi öğrendiği tarihten itibaren 6 ay ve olaydan itibaren 5 yıldır.

Affeden eşin dava açma hakkı yoktur. Bu davanın açılabilmesi için genel şartlar şunlardır:

1. Evli bir eş tarafında fiil gerçekleştirilmelidir.
2. Kendi eşi dışında biri ile fiil gerçekleştirilmelidir.
3. Farklı cinsten biri ile fiili gerçekleştirmelidir.

Dava süresince dikkat edilmesi gereken önemli kurallar:

• Kesin deliller ortaya konmalıdır. Örneğin; kadının eşi, yurt dışındadır kadın hamile kalmıştır ya da eşlerden biri gece eve birini almıştır yahut yazdığı mektuplar,  günlükler, fotoğraflar bulunmuştur.
• Zinaya önceden muvafakat af değildir.
• Zina nedeni ile boşanma davaları çekilmezlik nedenine dayalı dava nedenini kapsamaz.
• Hem zina hem çekilmezlik nedenine dayalı olarak dava açılabilir zina kanıtlanamaz ise çekilmezlik nedenine dayalı olarak kazanılabilir. İkisi birlikte açılmalı.
• Zina dışındaki eylemler güven sarsıcı davranış, sadakatsiz davranış olarak çekilmezlik nedeni oluşturabilir. (166-1 çekilmezlik nedeni)
• Terk nedenine dayalı dava ile zina nedenine dayalı dava birlikte açılamaz. Açılırsa her ikisi de reddedilir. Affeden eşin dava hakkı yoktur, eve dön ihtarı çekmekle af etmiş oluyorsunuz, zina nedeni ile dava açtığınızda ise ihtarda samimi olmuyorsunuz.
• 6 ay içine açılmalı öğrenmeden hak düşürücü süre, resen nazara alınır. Temadi esen zina olaylarında hak düşürücü sürekli yenilenir.
• Terk ile çekilmezlik nedenine dayalı dava birlikte açılmaz.
• Ailenin kutsallığı kişinin gizlilik hakkından üstündür, zina her türlü delile ispat edilebilir.
• Zina suç değildir, boşanma nedeni değildir.
• Eşler nispette bulunmaz her iki eş de sonuçlarına katlanır.
• 6 ay süre önemli eş affedilmeyecek.
• Ölüm tehdidi altında veya alkol uyuşturucu tehdidi altında yapılan zina boşanma nedeni olmayacaktır.

TMK 162 HAYATA KAST, PEK KÖTÜ DAVRANIŞ VEYA AĞIR DERECEDE  ONUR KIRICI DAVRANIŞ NEDENİ İLE BOŞANMA SEBEBİ

Bu davanın açılabilmesi için genel şartlar şunlardır:

Eşlerden biri diğerinin

1)hayatına kast eder veya

2) ona pek kötü davranır veya

3) ağır derecede  onur kırıcı davranışta

bulunur ise diğer eş TMK madde 162 uyarınca boşanma davası açabilir.

     Dava süresince dikkat edilmesi gereken önemli kurallar:

• Affeden eşin dava hakkı yoktur.
• Davanın mutlaka boşanma nedeninin öğrenilmesinden itibaren 6 ay ve her halde olaydan itibaren 5 yıl geçmekle açılmış olması gerekir.
• Hayata kast halinde ölüm gerçekleşmemiş ama örneğin eş intihara zorlanmış, aletler hazırlanmış, elverişli araçla ölüme yönlendirmiş ancak her nasılsa ölüm gerçekleşememiş olmalıdır.

• Sadece tehditi değil eylemleri de kanıtlanmak gerekiyor.

Fare zehri iç diyecek, kurşun koyacak vs.

• Eylemler kanıtlanmaz ise olsa olsa çekilmezlik nedeni olur bunlar.
• Bu olayların iradi ve kasti olması gerekir, tedbirsizlik, dikkatsizlik, yaralama, silahın kendiliğinden ateş alması dava nedeni oluşturmaz.
• Pek kötü davranış, eşin hayatına değil ruh sağlığına, beden bütünlüğüne, ellerin ayakların bağlanması, sürekli aile ile görüştürülmemesi, aç bırakılması gibi davranışlardır.
• Ağır derecede onur kırıcı davranış, bir eşin namus, şeref ve onurunu rencide edici davranışlar, devamlı aşağılama, küçük görme, hakaret, başkası ile ilişki ile suçlama, hırsızlıkla suçlama, suç uydurma gibi davranışlardır.
• Bu hareketler yüz yüze olabileceği gibi mektupla vs de olur.

TMK 163 SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME NEDENİ İLE BOŞANMA NEDENİ

Bu davanın açılabilmesi için genel şartlar şunlardır:

1. Eşlerden biri küçük düşürücü suç işler Adam öldürme, resmi evrakta sahtecilik, hırsızlık vs veya
2. haysiyetsiz yaşam sürerse (Toplumun kabul etmediği yaşam, fuhuşa teşvik, içki içmek, kumar oynamak, uygunsuz yerlerde gezmek vs.

bu sebepler varsa ve eşler bir araya gelemez ise boşanma davası açılabilir.

       Dava süresince dikkat edilmesi gereken önemli kurallar:

• Haysiyetsiz yaşam sürmenin veya küçük düşürücü suç işlemenin mutlaka diğer eş yönünden onunla yaşamanın beklenememesi yani ortak hayatın devam edememesi sonucunu doğurması gerekmektedir.
• Ortak hayat devam ediyor o da aynı hayatı yaşıyor ise, suç diğer eşi etkilemiyor ise, ortak hayat çekilmez hale gelmemiş ise dava reddedilir.
• Hak düşürücü süre yok affedilmemesi gerekiyor.

TMK 164 TERK SEBEBİ İLE BOŞANMA DAVASI

Bu davanın açılabilmesi için genel şartlar şunlardır:

     Eşlerden birinin;

1. evlilik birliğinin yüklediği görevleri yerine getirmemek için ortak konutu terk ettiği veya
2. haklı nedeni olmadan ortak konuta dönmediği
3. bu terk süresinin en az 6 ay sürmesi halinde
4. Aile Mahkemesi tarafından dönmemenin sonuçlarını anlatır yapılan çağrıya rağmen diğer eşin ortak konuta dönmemesi halinde terk edilen eş dava açabilir.

      Dava süresince dikkat edilmesi gereken önemli kurallar:

• Terk tarihinden sonra en az 4 ay geçtikten sonra ihtar çekilmesi gerekiyor.
• İhtar gönderildikten sonra 2 ay geçmesine rağmen haklı neden yokken eve dönmemesi,
• Diğer eşi terk etmeye zorlayan veya  haklı neden olmadan ortak konuta eşi sokmayan eş terk etmiş sayılacağından terk nedeni ile boşanma davası açamaz. (164-son)
• Aralarında ceza davası varken terk etmiş ise terk haklı olacağından dava reddedilir.

• Ayrı yaşama hakkı olan ayrı konut ve nafaka talep edebilir. Açılan boşanma davası sürdüğü sürece ayrı yaşama hakkı vardır.
• İhtar kararında yetki söz konusu değildir, her mahkemeden her aile mahkemesinden istenebilir. Hakim haklı neden olup olmadığını araştırmadan diğer eşe ihtar kararı göndermek zorundadır.
• İhtar gönderilmesine ilişkin kararın temyiz yolu kapalıdır.
• İhtar nedeninin haklı olup olmadığını terk nedeniyle açılan mahkeme inceler.
• İhtar göndermez ise o karar temyiz edilir.
• İhtar çeken hakim; ihtar tebliğ edilecek eşe 2 ay içinde ortak konuta dönmesini, dönmez ise hakkında boşanma davası açılacağını söyler.
• İhtarda 2 ay yerine 60 gün vs denilmesi ihtarı geçersiz kılar. Bazı aylar 30 bazı aylar 28 çeker o nedenle 2 ay denilmeli.
• Humk 162 ve BK 76 maddesi uygulanmaz süre hesaplarında.
• 2 ayın sonunda tatil de olsa Pazar da bayram da eş dönmeli.
• Eş dönerse diğer eş kabul etmelidir.
• Eşin ihtarı sonuçsuz bırakmak amacı ile ortak konuta derhal dönmesi ve sonra hemen terk etmesi halinde terkin sonuçları oluşacaktır.
• Davet eden evi hazır bulunduracak,
• İhtarda gidiş dönüş yol ücreti gerekiyor ise konaklama ücreti de konutta ödemeli olarak eşe gönderilecek,
• 1.1.2002 den sonra eşler mali güçleri oranında katılacaklarından bu da miktarın tespitinde nazara alınır.
• Mutlaka bağımsız bir ev hazırlanmalıdır. 1.1.2006 dan itibaren eşler oturulacak evi birlikte seçerler.
• Geçersiz ihtarda döner diye 2 ay sonra 4 ay olmak üzere 6 ay geçmesi lazım yeni ihtarın gönderilmesi için.
• Yurt dışına yapılan davetlerde, konaklama gideri, uygun yol gideri, sürekli oturma izni de olmalıdır.
• 4 aylık süre içinde eş nafaka davası açmış kazanmış ise ihtar geçersiz.
• Ayrı yaşamakta haklı olan eş için sonuç doğurmaz.
• İhtarı aile mahkemesi çekecek noter değil.
• Eşin adresi belirli değilse ilan yolu ile yapılır. İlanen tebliğ koşulları gerçekleştirilmelidir. Hakim çalıştığı iş yeri, belediye tapu nüfus temsi kuruluşlardan sormalı sonuçsuz kalırsa ilanen tebliğ denemelidir. Kişiye ulaşılabilecek en uygun gazete ve mahalli gazete ile yayınlanacak tebligat kanun ve tüzüğüne uygun olarak, 1ay süre ile asılacak, ayrıca tebliğ yapılan kişi yabancı ülkede oturuyor ise ilgili ilan şerhini o kimsenin yabancı ülkedeki adresine iadeli posta ile gönderecek makbuzunu dosyaya koyacaktır,  ilanen tebligat son ilandan 7 gün geçtikten sonra yapılmış sayılacak.

• Açılan boşanma davası reddedilmiş ise reddin kesinleşmesinden, davadan feragat edildi ise feragat tarihinden itibaren 4 ay içinde açılacaktır.

• Davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş ise bu karardan 4 ay sonra ihtar gönderilecektir.

• İhtarın 27.03.1957 tarih 10/1 sayılı İBK na uygun çekilmesi ve bu karara uygun olması gerekmektedir.

• Ortak konut belli ise 4 ay geçince değilse ortak konut belirlendikten 4 ay sonra ihtar gönderilmelidir.

• Ortak konutta uyuşmazlık çıkmamışsa eşin hazırladığı konutu maddi ve manevi yönden bağımsız tarafların ihtiyaçlarını aile mahremiyetini sağlayacak olması gerekir.

• Konutu ihtarı sammiyetsiz kılacak şekilde seçmek ihtarı geçersiz kılar.

• Eşler zorunlu olmadıkça anne baba akraba ergin çocuklar ile yaşamak zorunda değildir.

• Yeme içme ortak tuvalet banyo ortak ise olmaz, bağımsız olması gerek.

• Ortak konutta uyuşmazlık olursa aile mahkemesine başvurulur. Bu karar temyiz edilirse  karar kesinleştikten sonra 4 aylık süre geçecek ihtar ondan sonra istenecektir. 1.1.2002 den önce konut seçimi kocaya , 1.1.2002 den sonra ortak karara tabi, diğer eşin ortak konuta itiraz etmemesi, eşin ortak konuta dön diye ihtar çekmesi diğer eşin onay vermesi gerekmektedir.

• Davet çalışılan yerde yapılacak Almanya’da çalışıyor ama babasının köydeki evine çağırıyor ise olmaz.

• Kadının ihtar çekmesi: Beni eve terke zorladın eve kabul et, etmediğin taktirde boşanma davası açacağım diyebilir.

• Üvey çocuklara bakmama da çekilmezlik nedeni olabilecektir.

• Terk nedeni ile boşanma davası yanında veya  ayrı bir dava ile çekilmezlik nedeni ile dava açılması halinde her 2 dava reddedilecektir. Çekilmezlik nednei ile açılırsa terk koşulu oluşmamış olacaktır, aynı zamanda ihtar çekmekle de affedildiği anlamına gelecek çekilmezlik kalkacaktır, her 2 dava reddedilecektir.

• İhtar kararı tebliğ tarihinden değil paranın alındığı tarihten başlar.

• Konut yeni ise adres gönderilecek.

• Terk nedeni ile açılan davada yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri, (yerleşim yeri nüfus kütüğünde belirtilendir. Değiştiten kişi 15 gün içinde bildirmek zorunda, aksi halde tebligat yasal sonuç doğurur) eşerlin 6 ay birlikte oturdukları yer,

• Mutlak bir boşanma sebebi

• 27.03.1957 t.li İBK na uygunsa ve davet edilen eş haklı neden olman bağımsız ortak konuta dönmez ise  dava kabul edilir. Diğer eş nafaka maddi ve manevi tazminat talep edemeyecektir.

• Mal rejiminden kaynaklanan davalar açılabilir.

TMK 165 AKIL HASTALIĞI SEBEBİ İLE BOŞANMA DAVALARI

Bu davanın açılabilmesi için evlilik birliğinin diğer eş için akıl hastalığı nedeni ile çekilmez hale gelmesi; hastalığın geçmesine imkan olmadığına ilişkin resmi sağlık raporu alınması gerekmektedir.

Dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir:

• Akıl hastası eşler önce kısıtlama kararı alınıp sonra vasilerine karşı dava açılacak.
• Akıl hastası eşin dava  açması hakkında vasi tarafından TMK 462 gereğince Sulh Mahkemesinden izin alınacak dava açılacaktır.
• Her durumda akıl hastalığının geçici değil kalıcı olduğu ve evliliğin bu nedenle çekilmez hale geldiği ispatlanmalıdır.

GENEL BOŞANMA NEDENLER

• TMK 166 Evlilik birliğinin temelinden sarsılması,

• Anlaşmalı boşanma

• TMK 170 ve 172 Ayrılık süresinin bitimi halinde evlilik birliğinin sona ermesi. Eylemli ayrılık.

• TMK 166 EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI,

TMK 166/1: Evlilik birliğinin temelden sarsılması; ortak hayatın çekilmez hale gelmesi nedeni ile açılan genel boşanma nedenidir. Ygt.: Kusurlu olan da dava açabilir, ancak davalının az da olsa kusuru aranır. Davalı kusursuz ise dava reddedilir.

• ANLAŞMALI BOŞANMA

Bu davanın açılabilmesi için genel şartlar şu şekildedir:

1. Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalı.
2. Eşler birlikte başvurabilirler.
3. Eşlerden birinin açtığı davayı diğer kabul edebilir.

Medeni Kanunumuzun 166. Maddesinin birinci fıkrası uyarınca evlilik birliğinin temelinden sarsılması; ortak hayatın çekilmez hale gelmesi ve evliliğin en az bir yıl sürmesi halinde eşlerin evliliğin sonuçları hususunda her konuda (velayet, malların paylaşımı, maddi, manevi tazminat ve nafaka vs) anlaştıklarını açıklayan protokolü mahkemeye sunmaları ve bir tarafın açtığı davayı diğerinin kabul etmesiyle tarafların duruşmaya katıldıkları ilk ve tek duruşma ile sonuçlanır.

Anlaşmalı boşanmada taraflar mahkeme tarafından bizzat dinlenir.

• TMK 170 VD. AYRILIK KARARI VE 172 AYRILIK SÜRESİNİN BİTİMİ HALİNDE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SONA ERMESİ İLE BOŞANMA

Açılmış bir boşanma davasının reddedilmesinden 3 yıl sonra evlilik birliği yeniden kurulamamışsa, hakim boşanma kararı verir.

Ayrıca boşanmaya değil sadece ayrılık kararı verilmesi de talep edilebilir, tarafların bir süre ayrı kalmaları halinde evliliğin düzelmesi umudu var ise taraflar bunu talep edebilir bu halde de ayrılık süresi sona erdiğinde ortak hayat kurulamaz ise boşanma istenebilir.

              Dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir:

• Ayrılık kararı hakim tarafından en az bir yıl en çok 3 yıl verebilir, ortak hayat kurulamamış ise eşlerden biri boşanmayı isteyebilir bu sürenin sonunda.
• İlk davada ispatlanmış olaylar ve ayrılık süresince çıkan durumlar göz önünde bulundurulur.
• Ayrılık kararı verilmesi için boşanma koşulları gerçekleşecek ama ortak hayatın kurulması imkanı var ise ayrılık kararı verilecektir.
• Dava sadece ayrılığa ilişkin ise boşanma kararı verilemez.
• Hakim anlaşmazlık nedenlerini, yeniden barışma imkanı olup olmadığını delilleri toplayarak karar verir.
• Ayrılık süresi ayrılık kararının kesinleşmesinden başlar.
• Ayrılık kararı ile eşler sadece ayrı yaşama hakkı kazanır.
• Nafakaya hükmeder.
• Velayet hakkı verilmeyen ile küçük arasındaki görüş günleri belirlenir.
• Ayrılık süresi bitince kendiliğinden kalkar.
• Resmi kayıtlar tanıklar kredi arktı ekstresi bakacak hakim.
• Herhangi bir boşanma davasından taraflardan birinin feragati halinde feragat tarihinden 3 yıl sonrada boşanma davası açılır kesinleşme beklenmez. (166-son)

BOŞANMA DAVASI SONUCUNDA TALEP EDİLEBİLECEK KALEMLER

• NAFAKA

Dava süresince bağlanan nafakaya tedbir, kararın kesinleşmesinden sonra devam eden nafakaya ise yoksulluk nafakası denir ayrıca müşterek çocuk varsa velayet üzerinde olan eş çocuğun bakımına katılım için nafaka talep edebilir, dava süresince bu nafakaya tedbir, kararın kesinleşmesinden itibaren iştirak nafakası denilmektedir, taraflar kişisel mallarını mal rejimi sona ermeden, tasfiye söz konusu olmadan da isteyebilir.

    Nafakanın tahsili aşamasında ;

Nafakaya ilişkin kararı yerine getirmeyen borçlu aleyhine icra takibi başlatılıp maaş haczi istenebilir, maaşı bulunmuyorsa maddi malvarlığı, menkul gayrimenkul araç kayıtları ve varsa 3. Kişilerdeki alacakları üzerine gidilebilir. Tedbir nafakasına mahkemece ne zaman hükmedilirse hükmedilsin başlangıcı dava tarihi olacaktır yani tedbir nafakası geriye yürüyecek dava tarihinden itibaren icraya konu edilecektir.

Nafaka Ödememenin Cezai Müeyyidesi;

2004 sayılı Kanun md. 344 (Değişik madde: 31/05/2005 – 5358 S.K./15. md.)
Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.

• MADDİ TAZMİNAT TALEBİ

   Maddi tazminat talep edebilmenin genel şartları şu şekildedir:

1)Açılmış bir boşanma davası olması

2) Boşanma davasının kabul edilmesi

1. Birliğin boşanma ile sona ermesi
2. Eşin mevcut ve beklenen menfaatlerinin zedelenmesi
3. İsteyen eşin daha az kusurlu ya da kusursuz olması
4. Maddi tazminat istemesi.

Dikkat edilmesi gereken önemli kurallar:

• Maddi tazminat takdirinde  tarafların ekonomik ve sosyal durumları, kusur oranı, yaşları, yeniden evlenme durumları eşin temin ettiği hayat düzeyi gibi nedenler esas alınacaktır.
• Toptan ya da irad şeklinde hükmolunabilir.
• Manevi irad şeklinde olamaz.
• Eşlerin ölümü yeniden evlenmesi, evli gibi yaşaması, haysiyetsiz yaşam sürmesi halinde tazminat kalkar.
• Ayrı dava da açılabilir o zaman harca tabi. 1 yıl içinde açılabilir.
• Faiz yönünden de kesinleşme aranır.

• MANEVİ TAZMİNAT

Manevi tazminat talep edebilmenin genel şartları şu şekildedir:

1. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğramış olmalı zarar ispat edilmeli
2. Talep etmiş olmalı
3. Boşanma davası açılmalı
4. Boşanma ile sonuçlanmalı
5. Kabul edilmeli ,
6. Eş daha az kusurlu olmalıdır.

Dikkat edilmesi gereken önemli kurallar:

• Mutlaka toptan olmalı.
• TL olarak hükmedilir.
• Ayrı dava ile istenirse faiz dava tarihinden başlar ve harcı matbu değil nısbi olur yani talep edilen miktarın bir yıllık değeri üzerinden harç ödenir.

VELAYET- KİŞİSEL İLİŞKİ

Boşanma davasının sonuç istemleri arasında tarafların varsa müşterek çocuklarının velayetine kendi lehlerine karar verilmesi de talep edilir. Burada esas olan çocuğun menfaatidir. Taraflardan birinin ekonomik gücü kuvvetli diğerinin ki ise çok zayıf olabilir, burada önemli olan çocuğun manen gelişiminin nerede daha iyi devam edeceğidir, güçlü olan taraftan nafaka tahsil edilerek maddi denge sağlanır.

Müşterek küçüklerin birden fazla olması halinde ayrılmamaları ayrı ayrı velayete karar verilmemesi esastır.

BM Çocuk Hakları Sözleşmesi uyarınca idrak yaşına gelen küçüklerden sosyal uzman eşliğinde velayete ilişkin görüşleri sorulur ancak hakim ne tarafların  ne de çocuğun kararı ile de bağlı değildir çocuğun üstün menfaati gözetilerek velayete ilişkin karar verilir.

Mahkeme, boşanma kararı ile velayetin verilmediği diğer ebeveyn ile çocuk arasında belirli gün ve saatler arasında kişisel ilişki tesisine karar verir.

Kural olarak Yargıtayın yerleşik içtihatları uyarınca anne babanın çalışması halinde velayet kime verilmiş ise diğer tarafa 2 haftada bir hafta sonları kişisel ilişki kurulması için karar verilir.

İcra takibi başlatıp sosyal hizmet memuru eşliğinde çocuk teslimine gidebilir aynı zamanda İİK madde 344 uyarınca icra ceza mahkemesinde açılacak dava ile hapis cezası verilecektir.